Jaargang inhoud

De Gids
Jaargang 179 (2016)

Redactioneel

Titel: Grensland Duitsland
Vindplaats: nr. 1, p. 3
Annotatie: Inleiding bij het themanummer.
Thema: Grensland Duitsland

Asscher, Maarten; Barnas, Maria; Mik, Edzard; Veldhuizen, Adriaan van; Weelden, Dirk van
Titel: Waar is de leider?
Vindplaats: nr. 3, p. 3
Annotatie: Inleiding op het themanummer.
Thema: Waar is de leider?

Bentz van den Berg, Roel
Titel: BVDB
Vindplaats: nr. 1, p. 2
Annotatie: In memoriam David Bowie.
Thema: Grensland Duitsland
Trefwoorden: Bowie, David; Jones, David Robert

Bentz van den Berg, Roel
Titel: BVDB
Vindplaats: nr. 5, p. 2
Thema: Verzet

Bentz van den Berg, Roel
Titel: BVDB
Vindplaats: nr. 6, p. 2
Thema: Life writing

Bentz van den Berg, Roel
Titel: BVDB
Vindplaats: nr. 3, p. 2
Thema: Waar is de leider?

Bentz van den Berg, Roel
Titel: BVDB
Vindplaats: nr. 4, p. 2

Bentz van den Berg, Roel
Titel: BVDB
Vindplaats: nr. 2, p. 2

Polak, Nina; Weijers, Niña
Titel: We zullen ons altijd blijven bevrijden, van de ander, van onszelf
Vindplaats: nr. 5, p. 3-6
Annotatie: Een briefwisseling over het verlangen in verzet te komen.
Thema: Verzet

Veldhuizen, Adriaan van; Weelden, Dirk van
Titel: Stem en stemming: Life writing en verbeeldingskracht
Vindplaats: nr. 6, p. 3-5 - ill.
Annotatie: '[...] schrijven over het echte leven, dat van jezelf, dat van een ander [...]'.
Thema: Life writing

Weijers, Niña
Titel: [Verzet]
Vindplaats: nr. 5, p. 3
Annotatie: Inleiding bij het themanummer 'Verzet'.
Thema: Verzet

I. Poëzie

Atangana Bekono, Simone
Titel: VII.
Eerste versregel: 'Dat ik uit jagen ging, en dat ik geschikte laarzen kocht en een warme jas'
Vindplaats: nr. 6, p. 27
Cyclus: Vonken
Thema: Life writing

Binsbergen, Hannah van
Titel: Afdaling
Eerste versregel: 'Hij wist dat jij de laatste was, en dat de wegen'
Vindplaats: nr. 6, p. 17
Annotatie: Opdracht: voor L.A.H..
Thema: Life writing

Boog, Mark
Eerste versregel: 'Ik heb mij nooit erg op mijn gemak gevoeld'
Vindplaats: nr. 4, p. 17

Estor, Annemarie
Eerste versregel: 'En nu ook in deze eeuw gaat de zon'
Vindplaats: nr. 2, p. 16 - ill.
Cyclus: Mitose meiose
Illustrator: Estor, Annemarie

Estor, Annemarie
Eerste versregel: 'Maar iets weerhoudt ze ervan'
Vindplaats: nr. 2, p. 17 - ill.
Cyclus: Mitose meiose
Illustrator: Estor, Annemarie

Estor, Annemarie
Eerste versregel: 'Onmeetbaar de man met de fiere liezen,'
Vindplaats: nr. 2, p. 16 - ill.
Cyclus: Mitose meiose
Illustrator: Estor, Annemarie

Estor, Annemarie
Eerste versregel: 'Wat bezielde hem, bezielde haar? Wat'
Vindplaats: nr. 2, p. 17 - ill.
Cyclus: Mitose meiose
Illustrator: Estor, Annemarie

Estor, Annemarie
Titel: Smoor
Eerste versregel: 'we mochten niks.'
Vindplaats: nr. 5, p. 31 - ill.
Annotatie: Beeldpoëzie.
Thema: Verzet
Trefwoorden: Estor, Annemarie

Gerbrandy, Piet
Titel: Music Hall
Eerste versregel: 'De dag die zomers maar fris was had hij doorgebracht met het'
Vindplaats: nr. 6, p. 35
Thema: Life writing

Hamel, Micha
Titel: Astrid
Eerste versregel: 'wandelstok wandeltak'
Vindplaats: nr. 3, p. 29

Hamel, Micha
Titel: Mirjam
Eerste versregel: 'Er staat iemand aan de rand van het feest de vloer te observeren'
Vindplaats: nr. 6, p. 38 - ill.
Thema: Life writing

Hamel, Micha
Titel: Simona
Eerste versregel: 'Er moet een gedicht over Simona komen.'
Vindplaats: nr. 1, p. 34-35
Annotatie: Een experiment met de grens tussen proza en poëzie.

Janssen, Sasja
Titel: Happy
Eerste versregel: 'Naar Roemenië moest ik, om de stuifwolken van koren'
Vindplaats: nr. 1, p. 28

Janssen, Sasja
Titel: Naar de klote
Eerste versregel: 'Naar de klote moet ik, kleine woestenij zonder grenzen'
Vindplaats: nr. 4, p. 27

Kom, Antoine de
Titel: Berichten van de stichting poolvos
Eerste versregel: 'de bessen beschermen'
Vindplaats: nr. 2, p. 35

Kom, Antoine de
Eerste versregel: 'zijn herinneringen liggen nogal diep in het bauxiet'
Vindplaats: nr. 6, p. 31
Thema: Life writing

Kosters, Onno
Titel: I.
Eerste versregel: 'De onderneming is te hoog gegrepen.'
Vindplaats: nr. 5, p. 35
Cyclus: De weg naar Florence
Thema: Verzet

Kosters, Onno
Titel: II.
Eerste versregel: 'Op noodsprongafstand wijzen zij'
Vindplaats: nr. 5, p. 35
Cyclus: De weg naar Florence
Thema: Verzet

Kosters, Onno
Titel: III.
Eerste versregel: 'Wanneer de tunneltocht, al deed hij zich'
Vindplaats: nr. 5, p. 35
Cyclus: De weg naar Florence
Thema: Verzet

Lasters, Ruth
Titel: Fibonacci
Eerste versregel: 'De Ferrari's der getallen, prestigieuze file'
Vindplaats: nr. 3, p. 10
Thema: Waar is de leider?

Lasters, Ruth
Titel: Vleugel
Eerste versregel: 'Kon je vingers maar gedachten aanschuiven als ringen,'
Vindplaats: nr. 3, p. 10
Thema: Waar is de leider?

Preiwuss, Kerstin
Titel: Één
Eerste versregel: 'teken met je wijsvinger'
Vindplaats: nr. 1, p. 22
Vertaler: Veldhuizen, Adriaan van; Gerbrandy, Piet
Vertaling van: Eins: zeichne mit dem zeigefinger
Annotatie: Het oorspronkelijke gedicht is afgedrukt op p. 23.
Thema: Grensland Duitsland

Rovers, Daniël
Titel: Verbeten koesteren, teder smalen: Over mededogen in literatuur
Vindplaats: nr. 5, p. 26-29 - ill.
Annotatie: Je inleven in je personages, mededogen met hen hebben, levert betere literatuur op.
Thema: Verzet

Vos, Lotte de
Titel: 2. Het landschap
Eerste versregel: 'Je komt buiten en je voelt je onaf of je voelt je onaf en komt buiten.'
Vindplaats: nr. 5, p. 38 - ill.
Thema: Verzet

Vos, Marwin
Eerste versregel: 'ik stel me voor dat de steigerbouwers van Mundo het gaas hebben'
Vindplaats: nr. 4, p. 32-33 - ill.

Waal, Henk van der
Titel: Liefdesgemoed
Eerste versregel: 'Niets ten nadele van de kraai, de ransuil of de ekster'
Vindplaats: nr. 4, p. 38

Westermann, Levin
Titel: Aanvankelijk heette het
Eerste versregel: 'storing, later'
Vindplaats: nr. 1, p. 14
Vertaler: Veldhuizen, Adriaan van; Gerbrandy, Piet
Vertaling van: Anfangs hiess es: Störfall, später
Annotatie: Uit de bundel 'Über Nacht'. Het oorspronkelijke gedicht is ook afgebeeld.
Thema: Grensland Duitsland

Wijnberg, Nachoem M.
Titel: Liedje voor de leider van het koor
Eerste versregel: 'Je had leider'
Vindplaats: nr. 3, p. 19
Thema: Waar is de leider?

II. Proza

Boer, Basje
Titel: Darling, this place is a lover's oasis
Vindplaats: nr. 2, p. 23-25 - ill.
Illustrator: Beek, Ruth van
Annotatie: Met een interview met de auteur op p. 22.
Trefwoorden: Boer, Basje

Brink, Hans Maarten van den
Titel: Autofictie
Vindplaats: nr. 6, p. 12-13 - ill.
Thema: Life writing

Dis, Adriaan van
Titel: Oren
Vindplaats: nr. 1, p. 29
Annotatie: Uit de te verschijnen bundel 'Nieuwe lusten' (De Geus, 2016).

Dis, Adriaan van
Titel: Schone handen
Vindplaats: nr. 6, p. 6-9 - ill.
Thema: Life writing

Essen, Rob van
Titel: Iedereen werd verpleegd
Vindplaats: nr. 2, p. 36-38

Essen, Rob van
Titel: J.O.S. Days
Vindplaats: nr. 4, p. 14-16
Illustrator: Beek, Ruth van

Groot, Jacob
Titel: Openbaar leven
Vindplaats: nr. 4, p. 34-37

Hart, Kees 't
Titel: De mitrailleur
Vindplaats: nr. 1, p. 30-33 - ill.

Hassel, Sanneke van
Titel: Juni
Vindplaats: nr. 4, p. 18-19

Keulen, Mensje van
Titel: Angela
Vindplaats: nr. 3, p. 8-10 - ill.
Thema: Waar is de leider?

Marsman, Lieke
Titel: Twee gaten
Vindplaats: nr. 6, p. 10-11
Annotatie: Voorpublicatie uit de prozabundel 'Het tegenovergestelde van een mens' (Atlas/Contact, 2017).
Thema: Life writing

Otterspeer, Willem
Titel: Van de trein afhalen
Vindplaats: nr. 6, p. 22-23 - ill.
Thema: Life writing

Posthuma, Jente
Titel: Een elf of een nimf of een walvis
Vindplaats: nr. 4, p. 23-25 - ill.
Illustrator: Schröder, Lotte

Rijswijk, Roos van
Titel: Schützenfest, het laatste
Vindplaats: nr. 1, p. 27
Thema: Grensland Duitsland

Tedja, Michael
Titel: Jezus zonder omslagdoek
Vindplaats: nr. 5, p. 16-19 - ill.
Illustrator: Tedja, Michael
Thema: Verzet

Valiulina, Sana
Titel: Een rare Duitser
Vindplaats: nr. 1, p. 3-4 - ill.
Illustrator: Beek, Ruth van
Thema: Grensland Duitsland

Verbeke, Annelies
Titel: In Hamelen
Vindplaats: nr. 1, p. 21
Thema: Grensland Duitsland

Verbeke, Annelies
Titel: In de knop
Vindplaats: nr. 3, p. 36-38 - ill.

Verbogt, Thomas
Titel: Huis met veel ramen
Vindplaats: nr. 6, p. 36-37 - ill.
Thema: Life writing

Versteeg, Wytske
Titel: Duitsland
Vindplaats: nr. 1, p. 10
Thema: Grensland Duitsland

Weelden, Dirk van
Titel: Donkere materie: In memoriam Dennis Villanovu
Vindplaats: nr. 3, p. 16-19 - ill.
Thema: Waar is de leider?

Weelden, Dirk van
Titel: Entree
Vindplaats: nr. 1, p. 36-38 - ill.
Illustrator: Schröder, Lotte

Werner, Pieke
Titel: Deze mensen
Vindplaats: nr. 5, p. 32-34 - ill.
Thema: Verzet

Wieringen, Hannah van
Titel: Prijs de dag voordat de avond valt
Vindplaats: nr. 5, p. 36-37 - ill.
Thema: Verzet

III. Toneel

Gerbrandy, Piet
Titel: Who's afraid of Orfeo?
Vindplaats: nr. 3, p. 14-15
Thema: Waar is de leider?

IV. Essay

Titel: Een avond rond Simeon ten Holt
Vindplaats: nr. 4, p. 8
Annotatie: (Rubriek: Gids cahiers).
Trefwoorden: Holt, Simeon ten

Asscher, Maarten
Titel: De rol van de leider
Vindplaats: nr. 3, p. 3-7 - ill.
Annotatie: Leiderschap ontleed.
Thema: Waar is de leider?

Asscher, Maarten
Titel: Het gecensureerde sonnet: Albrecht Haushofer en de bommenregen op Berlijn
Vindplaats: nr. 1, p. 24-26 - ill., portr.
Thema: Grensland Duitsland
Trefwoorden: Haushofer, Albrecht

Barnas, Maria
Titel: Harmonie
Vindplaats: nr. 1, p. 15
Annotatie: Grensconflicten met Duitsland.
Thema: Grensland Duitsland

Binsbergen, Hannah van
Titel: Het poëtariaat
Vindplaats: nr. 5, p. 7
Annotatie: 'Dus, geëngageerde dichter, wat is de boodschap van je werk?'.
Thema: Verzet

Bodegom, Fiep van
Titel: Leven / schrijven
Vindplaats: nr. 6, p. 14-16 - portr.
Annotatie: De vraag 'Wat is de relatie tussen leven en schrijven?' is het onderwerp van elke roman, stelt de auteur aan de hand van het werk van A.S. Byatt.
Thema: Life writing
Trefwoorden: Byatt, A.S.

Bodegom, Fiep van
Titel: Persoon op plek
Vindplaats: nr. 2, p. 3-5 - ill.
Illustrator: Mohamedi, Nasreen
Annotatie: In deze tijd van discriminatie de vraag of er een geëmancipeerde taal bestaat, een taal die zuiver is en vrijlaat.

Boomgaard, Jeroen
Titel: Het leidende kunstwerk
Vindplaats: nr. 3, p. 22-23 - ill.
Annotatie: Ook kunstwerken kunnen een leidende rol spelen. Het gevaar dreigt dat bestuurders kunst misbruiken om hun beleid geaccepteerd te krijgen.
Thema: Waar is de leider?

Brink, Hans Maarten van den
Titel: Het is maar water: Een sentimentele reis door Nederland en Duitsland
Vindplaats: nr. 1, p. 5-9 - ill.
Illustrator: Tuinder, Dick
Annotatie: Een reis stroomopwaarts, de Rijn op, terug in de tijd.
Thema: Grensland Duitsland

Denys, Damiaan
Titel: Leiderschap als gedeelde leugen
Vindplaats: nr. 3, p. 11-13 - ill.
Annotatie: 'Leiderschap kan alleen maar bestaan als het voorbijgaat aan de realiteit. Juist in dat imaginaire van zijn missie vindt de leider de erkenning van het volk, het spreekt van zijn almacht'.
Thema: Waar is de leider?

Fresco, Louise O.
Titel: De VN
Vindplaats: nr. 5, p. 15
Annotatie: Kies niet voor het gemakkelijke gevaarloze compromis, maar voor competentie en moed.
Thema: Verzet

Gerbrandy, Piet
Titel: Een spin op de snelweg: Over poëzie en beweging
Vindplaats: nr. 4, p. 28-31 - ill.
Illustrator: Kovacovsky, Eva-Fiore

Gerrewey, Christophe van
Titel: De miserie van 100.000 lieve lezers: 'Het smelt' van Lize Spit
Vindplaats: nr. 5, p. 20-21
Thema: Verzet
Trefwoorden: Spit, Lize

Groot, Ger
Titel: Een smetteloze taal is een onleefbare taal
Vindplaats: nr. 2, p. 6-7 - ill.
Annotatie: 'Een volstrekt heldere taal bestaat niet. Dat is ook ons geluk; alleen in haar ondoorzichtigheid vinden we onze vrijheid'.

Heerma van Voss, Daan
Titel: Vrouwen leggen dingen uit aan elkaar
Vindplaats: nr. 5, p. 8-9 - ill.
Annotatie: Over 'Vrouwen schrijven niet met hun tieten', samengesteld door Wiegertje Postma (2016).
Thema: Verzet

Hesselink, Krijn Peter
Titel: Als de flierefluiter rechtspreekt
Vindplaats: nr. 6, p. 32-33 - ill.
Annotatie: Een schrijver zou complexiteit moeten overbrengen door helderheid en eenvoud na te streven.
Thema: Life writing
Trefwoorden: Weijers, Niña

Hofstede, Bregje
Titel: Een sterrentaal voor één persoon
Vindplaats: nr. 2, p. 12-15 - ill.
Illustrator: Fisher, Rose-Lynn
Annotatie: De auteur onderzoekt hoe intimiteit in taal uit te drukken is.

Keller, Shira
Titel: Candy Crush en de achteruitdansers
Vindplaats: nr. 5, p. 22-24 - ill.
Thema: Verzet

Kleinpaste, Thijs
Titel: De wraak van de verbeelding
Vindplaats: nr. 1, p. 16-19 - ill.
Annotatie: Over: Frank Witzels,'Die Erfindung der Roter Armee Fraktion durch einen manisch-depressiven Teenager im Sommer 1969' (2015).
Thema: Grensland Duitsland
Trefwoorden: Witzels, Frank

Luiselli, Valeria
Titel: Overtredingen op het dak
Vindplaats: nr. 2, p. 26-31 - ill.
Annotatie: In de jaren twintig werd in Mexico-stad vanaf de platte daken het modernisme vormgegeven.

Luiselli, Valeria
Titel: Vertel me het einde
Vindplaats: nr. 3, p. 30-35 - ill.
Vertaler: Bodegom, Fiep van
Vertaling van: Tell me how it ends
Annotatie: Over de toename van kindervluchtelingen aan de zuidgrens van de Verenigde Staten.

Mik, Edzard
Titel: Gedachten op de crosstrainer
Vindplaats: nr. 6, p. 34 - ill.
Thema: Life writing

Otterspeer, Willem
Titel: Wat de donder zegt
Vindplaats: nr. 4, p. 6-9 - ill.
Annotatie: De letteren komen in de verdrukking in de wetenschappelijke wereld.

Ouariachi, Jamal
Titel: Binnen twintig jaar
Vindplaats: nr. 5, p. 25
Annotatie: Elf zaken binnen de literatuur die binnen twintig jaar geregeld zijn.
Thema: Verzet

Petry, Yves
Titel: De delicate geest van de uniciteit
Vindplaats: nr. 2, p. 8-11 - ill.
Annotatie: Als we streven naar uniciteit, dan kan de romankunst daarbij helpen.
Trefwoorden: Schröder, Lotte

Polak, Nina
Titel: Ch-ch-changes
Vindplaats: nr. 1, p. 39
Annotatie: Emancipatoire tijden op de Amerikaanse televisie (Rubriek: Kroniek & kritiek).

Polak, Nina
Titel: Doen
Vindplaats: nr. 2, p. 39
Annotatie: Over: Lion Feuchtwanger, 'De erven Oppermann' (1933) (Rubriek: Kroniek & kritiek).
Trefwoorden: Feuchtwanger, Lion

Polak, Nina
Titel: Het grote werk
Vindplaats: nr. 4, p. 39 - ill.
Annotatie: Over: Tony Kushner, 'Angels in America'. (Rubriek: Kroniek & kritiek).
Trefwoorden: Kushner, Tony

Polak, Nina
Titel: Monsters
Vindplaats: nr. 6, p. 39 - ill.
Annotatie: Donald Trump heeft zijn verkiezing tot president van de Verenigde Staten deels te danken aan internettrollen. (Rubriek: Kroniek & kritiek).
Thema: Life writing

Polak, Nina
Titel: Queer as folk
Vindplaats: nr. 3, p. 39 - ill.
Annotatie: Genoegen scheppen in het reproduceren en becommentariëren van de klassieken. (Rubriek: Kroniek & kritiek).

Polak, Nina
Titel: Welkomscomité
Vindplaats: nr. 5, p. 39 - ill.
Annotatie: Bezoek aan een Montessorischool in Amsterdam voor een campagne om jongeren aan het lezen te krijgen. (Rubriek: Kroniek & kritiek).
Thema: Verzet

Port, Mattijs van de
Titel: Krullen en Rechte Lijnen
Vindplaats: nr. 4, p. 10-13 - ill.
Illustrator: Port, Mattijs van de
Annotatie: Over de betekenis van film voor de wetenschap.

Postma, Jan
Titel: De mens Jan Postma: Wat we googelen wanneer we onszelf googelen
Vindplaats: nr. 5, p. 10-13 - ill.
Annotatie: Googelen op de naam Jan Postma levert ook informatie op over verzetsheld Jan Postma.
Thema: Verzet

Pruis, Marja
Titel: Is de schrijver echt?: Connie Palmen en haar schijngestalten
Vindplaats: nr. 6, p. 18-21
Thema: Life writing
Trefwoorden: Palmen, Connie

Rachmadiev, Fabienne
Titel: Gezocht: leider
Vindplaats: nr. 3, p. 20-21 - ill.
Illustrator: Es, Maurice van
Annotatie: Een wisselwerking tussen de beelden van fotograaf Maurice van Es en een intuïtieve benadering van de betekenis van leiderschap.
Thema: Waar is de leider?

Schaffer, Alfred
Titel: 'Vrijheid, vrijheid, snijd me los!': Of: De tijd doden met Steve Biko
Vindplaats: nr. 6, p. 24-26 - portr.
Thema: Life writing
Trefwoorden: Biko, Steve

Schlögel, Karl
Titel: Grensland Europa (fragmenten)
Vindplaats: nr. 1, p. 11-13 - ill.
Vertaler: Hauth-Grubben, Goverdien
Annotatie: Fragmenten uit 'Grenzland Europa. Unterwegs auf einem neuen Kontinent' (2013).
Thema: Grensland Duitsland

Smeets, Ionica
Titel: Cijfers, letters en regels
Vindplaats: nr. 2, p. 18-19 - ill.
Annotatie: Spelen met woorden en getallen volgens wiskundige regels. Kousbroeklezing 2016.

Weelden, Dirk van
Titel: Genees mij!
Vindplaats: nr. 2, p. 32-35 - ill.

Weijers, Niña
Titel: Hoe het licht binnenvalt
Vindplaats: nr. 3, p. 24-27
Annotatie: 'Als je iemand wil aanzetten tot het lezen van literatuur; wees er dan vooral geheimzinnig over'. Bewerking van haar Abraham Kuyper Lezing (april 2016).

Zwiep, Irene
Titel: Rede bij de opening van het academisch jaar
Vindplaats: nr. 4, p. 3-5

V. Recensie

Thomése, Pieter Frans
Titel: Een perpetuum mobile van taal: Over Tonnus Oosterhoffs 'Op de rok van het universum'
Vindplaats: nr. 6, p. 28-31 - ill.
Thema: Life writing
Trefwoorden: Oosterhoff, Tonnus

VI. Illustratie / Kunst

Barnas, Maria
Titel: Het einde en een begin: Over 'Art for a dictator' van Alon Levin
Vindplaats: nr. 2, p. 20-21 - ill.
Illustrator: Levin, Alon
Annotatie: (Rubriek: Gids galerie).
Trefwoorden: Levin, Alon

Weelden, Dirk van
Titel: Een schrijvende hand geeft leesles: Over 'Couperus' van Bart Domburg
Vindplaats: nr. 4, p. 20-21 - ill.
Illustrator: Domburg, Bart
Annotatie: (Rubriek: Gids galerie).
Trefwoorden: Domburg, Bart

VII. Interview

Posthuma, Jente
Titel: Jente Posthuma
Vindplaats: nr. 4, p. 22
Annotatie: (Rubriek: Grote vragen). Een kort verhaal van Jente Posthuma op p. 23-25.
Trefwoorden: Posthuma, Jente